Slaapproblemen leiden tot depressie en obesitas. Er is interessant nieuws over.

Slaap is nog steeds gedeeltelijk een mysterie. Waarom is het zo belangrijk dat we er veel tijd aan besteden? Amerikaanse onderzoekers hebben de vraag nu tot op de bodem uitgezocht. Mensen brengen ongeveer een derde van hun leven door met slapen. Aanhoudend slaapgebrek bederft niet alleen de stemming, maar kan ook ernstige gevolgen hebben voor uw gezondheid. Het is echter nog niet duidelijk waarom we eigenlijk regelmatig slaap nodig hebben. Amerikaanse onderzoekers hebben dit nu tot op de bodem uitgezocht. Haar conclusie in het tijdschrift “Science Advances”: Hoewel slaap belangrijk is voor leerprocessen in de hersenen in de vroege kinderjaren, ligt de focus later op het herstel ervan. Muizen slapen vijf keer langer dan olifanten, baby’s hebben meer slaap nodig dan volwassenen, en dolfijnen en trekvogels slapen slechts de ene helft van de hersenen terwijl de andere wakker is. Al die verschijnselen behoren tot de mysteries die in sommige gevallen nog steeds een mysterie vormen voor de wetenschap.

Het is duidelijk dat slaap essentieel is om te overleven: dit werd uiterlijk bevestigd door het experiment van slaaponderzoeker Allan Rechtschaffen, die in de jaren tachtig aantoonde dat ratten die voorgoed niet konden rusten na een paar weken stierven. Bij mensen leidt kortstondig slaapgebrek tot kortere reactietijden en concentratieproblemen, terwijl chronische slaapproblemen worden geassocieerd met depressie, obesitas, hart- en vaatziekten en een verzwakt immuunsysteem. Belangrijker is de vraag welke functies de slaap eigenlijk vervult. Wetenschappers van de universiteiten van Texas en Californië en het Santa Fe Institute onder leiding van wiskundige Junyu Cao hebben nu een statistische analyse uitgevoerd met de gegevens van meer dan 60 slaaponderzoeken, die zowel mensen als zoogdieren omvatten. Ze evalueerden gegevens over de totale slaapduur, tijden in verschillende slaapfasen en de grootte van de hersenen en het lichaam.

Het team, bestaande uit neurologen, biologen en statistici, ontwikkelde hieruit een model dat verklaart waarom de slaaptijd tussen verschillende soorten afneemt naarmate de hersenen groter worden. Concreet identificeerden de onderzoekers een punt dat bij mensen optreedt op de leeftijd van 2,4 jaar en van waaruit de functie van de nachtrust fundamenteel verandert: van reorganisatie tot herstel. Dit sluit aan bij de resultaten van eerdere onderzoeken die een aantal belangrijke overgangen in de hersenontwikkeling bij kinderen tussen de twee en drie jaar aantonen. Tot deze leeftijd groeien de hersenen snel. Tijdens de REM-slaap, die wordt gekenmerkt door snelle oogbewegingen en dromen, zijn de hersenen bezig met het maken en versterken van synapsen. Dit zijn de structuren die de zenuwcellen met elkaar verbinden en laten communiceren. “Baby’s mogen niet gewekt worden tijdens de REM-slaap, omdat er belangrijk werk in hun hersenen gebeurt terwijl ze slapen”, aldus bioloog en co-auteur Gina Poe in een mededeling die over het onderzoek is gepubliceerd. Na ongeveer 2,4 jaar verandert het hoofddoel van slaap echter – en snel. In plaats van synapsen te bouwen, gaat het vanaf nu en voor de rest van het leven vooral om het onderhouden en herstellen van de hersenen. Omdat in feite een bepaalde neurologische schade aan de hersenen tijdens de wakkere uren normaal is bij mens en dier. Theoretisch fysicus en co-auteur Geoffrey West legt uit dat slaap helpt om deze schade te herstellen – net als metrotreinen die ‘s nachts worden onderhouden en gerepareerd om het verkeer overdag niet te belemmeren.